Publicatiedatum: 2003

De bijnieren zijn endocriene klieren die in de buikholte als een kopje boven op de nieren liggen. Endocriene klieren zijn organen die hormonen maken en in de bloedbaan brengen.

De bijnieren produceren diverse hormonen die nodig zijn om essentiële functies van het lichaam in stand te houden. Denk hierbij aan de afbraak van voedingsstoffen, de reactie op stress en het evenwicht tussen water- en zout in het lichaam. De bijnieren worden aangestuurd door hormonen van de hypofyse.

Bijnierhormonen

De bijnieren bestaan uit twee delen, het bijniermerg en de bijnierschors. Deze delen verschillen van elkaar, zowel wat betreft structuur, functie als ontwikkeling . De klier bestaat voor tachtig tot negentig procent uit bijnierschors, het buitenste deel. Deze omsluit volledig het binnenste gedeelte, het merg.
De cellen in de bijnierschors geven de volgende hormonen af:

• Cortisol is een glucocorticoïd hormoon, dat een rol speelt bij het de vertering van voedsel. Ze zijn van belang bij de vorming van suiker uit eiwitten in de lever en verhogen de bloedsuikerniveaus. Daarnaast hebben ze een aandeel in de afbraak van lipiden (vetten) en het omzetten van eiwitten. Ook speelt cortisol een rol bij het slaap-waakritme en het afweersysteem. Het onderdrukt het afweersysteem en werkt ontstekingsremmend. Cortisol wordt ook wel een ‘stresshormoon’ genoemd. Het komt namelijk vrij tijdens zowel fysieke als psychologische stress.
• Aldosteron is een mineralocorticoïd hormoon en is belangrijk bij de vocht- en zouthuishouding van het lichaam. Aldosteron zorgt ervoor dat de nieren water en natrium vasthouden en dat de nieren kalium juist uitscheiden in de urine. Hierdoor stijgt de bloeddruk.
• Androgenen of mannelijke geslachtshormonen. De bijnierschors maakt veel minder androgenen dan de mannelijke geslachtsorganen. Deze hoeveelheid heeft normaal gesproken weinig invloed op geslachtskenmerken.

Het bijniermerg produceert de zogeheten catecholaminen:

• Noradrenaline (norepinefrine).
• Adrenaline (epinefrine).

De catecholaminen zijn ook stresshormonen. Zowel noradrenaline als adrenaline komen vrij bij angst, woede, pijn, koude en stress. Ze brengen het lichaam in een verhoogde staat van paraatheid. Ze zorgen voor de zogenaamde vecht- of-vluchtreactie. Effecten van (nor)adrenaline zijn bijvoorbeeld: het stijgen van de bloeddruk en de hartslag, verwijding van pupillen, kippenvel en grotere bloedtoevoer naar de spieren.

Bron: Medicinfo