Prof. Onno Meijer is hoogleraar in de neuroendocrinologie van corticosteroïden bij de afdeling Interne Geneeskunde van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Ook is hij bestuurslid van het Nucleaire Receptoren Research Network Benelux en van de stichting Stress-NL. Neuroendocrinologie is de wetenschap die de effecten van hormonen op de hersenen bestudeert – en omgekeerd. Denk aan hormonen zoals corticosteroïden, die in de bijnier worden aangemaakt en verschillende lichamelijke reacties reguleren. In geval van stress brengen corticosteroïden onze organen in een toestand waardoor ze hier zo goed mogelijk mee om kunnen gaan. Desalniettemin kunnen deze hormonen te lang actief blijven, wat ons kwetsbaar maakt voor meerdere ziektes. Onno en zijn groep onderzoeken hoe onze hersenen de afgifte van deze hormonen controleren, en hoe corticosteroïden in veel organen zowel een goede als slechte werking kunnen hebben. Ook bestuderen ze nieuwe stoffen die wisselwerken met het corticosteroïde-systeem en zo als medicijn kunnen werken voor stress-gerelateerde ziektes. Maar hoe onderzoek je deze dingen? En wat kan Onno ons met zijn expertise over stress vertellen?

Het inzicht

Corticosteroïden zijn een verzameling van meerdere hormonen, maar centraal in jouw onderzoek staat het specifieke hormoon cortisol. Wat kan je ons over het belang van dit hormoon in ons lichaam vertellen?

Cortisol is ons belangrijkste lichaamseigen corticosteroïde stresshormoon. De aanmaak van dit hormoon heeft normaal gesproken een dag/nachtritme; waar het eerst een paar uur laag is geweest, gaat de aanmaak om 4 uur ‘s nachts omhoog om ons voor te bereiden op de dag die komen gaat. Maar wat blijkt: cortisol wordt óók meer afgegeven door ons lichaam als we stress ervaren. Stress staat hier voor veranderingen waar ons lichaam zich op moet aanpassen. Dit doen we als mens de hele dag, bijvoorbeeld op sociaal vlak maar ook als we een wond krijgen of dergelijke. Of je goed bent of niet in het omgaan met deze aanpassingen bepaalt je levensloop. Zodoende is cortisol het hormoon dat het belangrijkste is in het bepalen van hoe goed we ons kunnen aanpassen aan omstandigheden; hoe we met werkdruk omgaan, sociale situaties, ziektes en wonden, etc.

Bron: Dat Wist ik Niet / Onno Meijer